Nacrtom zakona o lokalnoj samoupravi predviđeni dodatni razlozi za razrješenje čelnika grada i parlamenta
Kad predsjedniku Opštine prestane funkcija prije isteka mandata, do izbora novog tu funkciju vrši potpredsjednik Opštine, koga odredi Skupština. Novi predsjednik mora biti izabran najkasnije u roku od 30 dana od prestanka mandata. Ako se to ne desi na prijedlog Vlade ili trećine odbornika, Skupština donosi odluku o skraćenju svoga mandata. Ukoliko Skupština ne postupi u rokovima, odluku o skraćenju mandata donosi Vlada i imenuje odbor povjerenika
Predsjedniku Opštine, gradonačelniku i predsjedniku Skupštine, kojem je određen pritvor, funkcija prestaje po sili zakona, a Skupština opštine je obavezna da bez odlaganja donese rješenje o suspenziji, predviđeno je Nacrtom zakona o lokalnoj samoupravi.
To je novina u odnosu na postojeće zakonsko rješenje kojim je predviđeno da se čelnik Opštine može razriještiti sa funkcije isključivo u slučaju osude na bezuslovnu kaznu zatvora ili za krivično djelo koje ga čini nedostojnim za vršenje dužnosti u državnom organu. Namjera zakonodavca je da spriječi ponavljanje situacije kada je predsjednik Opštine Budva Milo Božović, iako mu je u aprilu 2023. godine određen pritvor, obavljao tu funkciju još skoro godinu – do marta 2024. godine nakon što je Skupština opštine donijela odluku o privremenom udaljavanju.
Ostali razlozi kojima funkcija čelnika Opštine i parlamenta prestaje po sili zakona su gubitak crnogorskog državljanstva, promjena prebivališta, zatim kad je pravosnažnom odlukom lišen poslovne sposobnosti i pravosnažno osuđen za djelo koje ga čini nedostojnim da rukovodi gradom.
Kad predsjedniku Opštine prestane funkcija prije isteka mandata, do izbora novog predsjednika tu funkciju vrši potpredsjednik Opštine, koga odredi Skupština. Kako bi se obezbijedilo nesmetano funkcionisanje lokalne samouprave Nacrtom su predviđene dvije novine. Prva, da novi predsjednik mora biti izabran najkasnije u roku od 30 dana od prestanka mandata. Ako se to ne desi na prijedlog Vlade ili trećine odbornika, Skupština donosi odluku o skraćenju svog mandata. Drugom je novinom pripisano da, ukoliko Skupština ne postupi u rokovima, odluku o skraćenju mandata donosi Vlada i imenuje odbor povjerenika.
U odnosu na važeći zakon precizirani su razlozi zbog kojih Skupština može razriješiti predsjednika Opštine: ako ne predloži strateški plan razvoja u roku od 30 dana od dana isteka važenja prethodnog; ne realizuje program rada organa i službi i javnih službi; ne podnese godišnji izvještaj o svom i radu organa i službi lokalne uprave i javnih službi u zakonskom roku; ne vrši upravni nadzor nad radom organa i službi lokalne uprave i javnih službi, ne podnese izvještaj o realizaciji preporuka državnih organa i organa državne uprave, ne podnese izvještaj o realizaciji preporuka Državne revizorske institucije.
Vlada može razriješitit predsjednika Opštine: ako ne predloži potpredsjednika, ako ne predloži strateški plan razvoja, ne podnose izvještaj o svom radu i radu organa i službi i ne vrši upravni nadzor, i ako ne izvršava sudske odluke.
OBIM POSLOVA
Predsjednik Opštine profesionalno obavlja funkciju, bira ga Skupština, na četiri godine. Nacrtom je proširen obim njegovih poslova: jednom godišnje podnosi izvještaj Skupštini o stanju u ljudskim resursima na nivou opštine, o realizaciji preporuka državnih organa i organa državne uprave, zatim izvještaj o realizaciji preporuka Državne revizorske institucije; godišnji izvještaj o statusu sudskih postupaka i izvršavanju sudskih odluka. Stara se i odgovoran je za izvršenje prenesenih i povjerenih poslova, o čemu podnosi izvještaj Skupštini i Vladi. Skupštini podnosi godišnji izvještaj o upravnim stvarima, kvartalni o radu javnih službi, te donosi godišnji program rada.
Nacrtom zakona lokalnim upravama je dato ovlašćenje za sistematizaciju novog radnog mjesta – rukovodilac službe koja obavlja stručne poslova za predsjednika Opštine
Predsjednik Opštine donosi akte iz nadležnosti Skupštine ako Skupština nije u mogućnosti da se sastane ili je iz drugih razloga onemogućen njen rad, a njihovim nedonošenjem bi se ugrozio život građana ili imovina veće vrijednosti, o čemu je obavezan obavijestiti Skupštinu opštine, bez odlaganja. Novina je da je predsjednik Opštine dužan u obavještenju navesti razloge zbog kojih bi nedonošenjem nastupile posljedice. Ukoliko ne podnese na potvrdu Skupštini akte koje je privremeno donio, van snage stavlja ih Skupština.
Za vršenje poslova iz svoje nadležnosti predsjednik Opštine odgovara Skupštini, a prenesenih i povjerenih poslova – Vladi.
Opština može imati najviše dva potpredsjednika. Potpredsjednik prati rad organa lokalne uprave i javnih službi u oblastima za koje ga zaduži predsjednik. U odnosu na važeće zakonsko rješenje on pokreće inicijative, projekte, stara se o sprovođenju politika u tim oblastima i jednom godišnje podnosi izvještaj o svom radu predsjedniku Opštine.
Zakonodavac daje lokalnim upravama ovlašćenje za sistematizaciju novog radnog mjesta – rukovodilac službe koja obavlja stručne poslova za predsjednika Opštine.
U obrazloženju je navedeno kako je to urađeno zbog prirode poslova, obaveza i odgovornosti koje ima predsjednik Opštine. Čelnik te službe rukovodi radom organa lokalne uprave (sekretarijati, uprave i direkcije) i službe koja vrši zajedničke, stručne i druge poslove za potrebe Opštine i posebnih službi. Može imati pomoćnika koji se postavlja na osnovu javnog konkursa, na pet godina.
SKUPŠTINA
Propisan je postupak, rokovi za sazivanje i održavanje konstitutativne sjednice Skupštine.
– Jedinica lokalne samouprave može u roku od 30 dana od objavljivanja konačnih rezultata izbora da se konstituiše izborom predsjednika Skupštine opštine, te ukoliko to ne učini sjednicu saziva Vlada. U slučaju da se Skupština ne konstituiše u roku od 60 dana od dana utvrđivanja konačnih rezultata izbora predsjednik Crne Gore raspisuje nove izbore za Skupštinu, a Vlada imenuje Odbor povjerenika. Predložena rješenja obezbjeđuju da se Skupština opštine konstituiše u skladu sa autonomijom koju ima, pri čemu se definišu rokovi i intervencija Vlade u cilju obezbjeđenja ostvarivanje ustavnog prava građana, odnosno prava na lokalnu samoupravu – objašnjava predlagač.
Sjednica Skupštine mora biti završena najkasnije u roku od dva mjeseca od zakazivanja. Nova sjednica se ne može sazvati dok se ne okonča prethodna
Sjednica skupštine održava se najkasnije u roku od 15 dana od sazivanja, a novina je da mora biti završena najkasnije za dva mjeseca, što je mjesec kraći rok nego što je predviđeno sadašnjim zakonom. Nacrtom zakona, definisano je da se završenom smatra sjednica na kojoj je odlučeno o svim tačkama predloženog, odnosno utvrđenog dnevnog reda, te da se nova ne može sazvati dok se ne okonča prethodna.
Javna rasprava o Nacrtu zakona o lokalnoj samoupravi koji je pripremilo Ministarstvo javne uprave, počela je 31. maja, traje 30 dana.
Sekretar Skupštine i glavni administrator biraju se javnim konkursom
Nacrtom zakona o lokalnoj samoupravi preciznije su definisani uslovi za izbor sekretara Skupštine i glavnog administratora, koji imaju status lokalnih funkcionera. Imenuju se na osnovu javnog konkursa, mandat im traje pet godina.
– Izborom sekretar Skupštine na osnovu javnog konkursu se obezbjeđuje profesionalizacija ove veoma važne funkcije i stvaraju uslovi da se poslovi obavlju stručno. Novina je da se ne primjenjuje Zakon o državnim službenicima i namještenicima. U primjeni zakona javile su se brojne dileme po pitanju načina sprovođenja procedure izbora, sastava komisije za provjeru sposobnosti kandidata i mnoga druga. Stoga je bilo neophodno popuniti pravne praznine – navedeno je u obrazloženju.
Za sekretara skupštine može se imenovati lice koje ima VII-1 nivo kvalifikacije obrazovanja iz oblasti pravnih nauka, položen stručni ispit za rad u državnim organima i najmanje pet godina radnog iskustva.
Provjeru kompetencija, znanja i sposobnosti kandidata vrši komisija koju obrazuje nadležni skupštinski odbor, putem testiranja u pisanoj formi i strukturiranim intervjuom. Lista sadrži tri najbolje ocijenjena kandidata, a može i više ako su isto ocijenjeni. Predsjednik Skupštine dužan je da, nakon obavljenog razgovora sa svim kandidatima sa liste podnese prijedlog za imenovanje sekretara u roku od deset dana od prijema liste. Skupština po pravilu vrši izbor najbolje ocijenjenog kandidata sa liste za izbor, a sekretara imenuje na prvoj narednoj sjednici.
Zakonodavac objašnjava da je potreba dodatnog normiranja izbora glavnog administratora neophodna zbog toga što se na postupak njegovog imenovanja ne mogu primijeniti odredbe koje regulišu izbor, odnosno imenovanje visokog rukovodnog kadra koji spada u lokalne službenike.
– Za glavnog administratora može se imenovati lice koje ima VII-1 nivo kvalifikacije obrazovanja iz oblasti pravnih nauka i položen stručni ispit, za razliku od važećeg zakona kojim se traži i položen pravosudni istit što je u praksi stvaralo probleme opštinama da obezbijede kadrove koji ispunjavaju ove uslove – navedeno je u Nacrtu.
Kandidate provjerava, provjera se obavlja putem testiranja u pisanoj formi i strukturiranim intervjuom, komisija koju obrazuje predsjednik Opštine. O provjeri se sačinjava izvještaj i u roku od tri dana dostavlja predsjedniku Opštine. Lista za izbor kandidata sadrži tri najbolje ocijenjena kandidata, a može i više ako su isto ocijenjeni. Po pravilu, biće izabran najbolje ocijenjen kandidata sa liste.
Predsjednik Opštine dužan je da imenuje glavnog administratora u roku od deset dana od prijema liste, nakon obavljenog razgovora sa svim kandidatima.
